Grodziec jest to wieś na Równinie Rychwalskiej, siedziba Urzędu Gminy, położona przy drodze wojewódzkiej Turek – Jarocin. Odległość gminy od miasta Konina wynosi około 30 km .
W ujęciu fizjograficznym zaproponowanym przez Kondrackiego (1998) gmina Grodziec w całości znajduje się w obrębie mezoregionu Równiny Rychwalskiej (318.16) należącego do makroregionu Niziny Południowowielkopolskiej (318.1-2).
Środkową część regionu pokrywają piaski na glinie zwałowej, występują pola wydmowe oraz zabagnienia. Znaczną część obszaru gminy Grodziec stanowią lasy, które przeplatają się z łąkami i polami uprawnymi. Stanowi to znaczne urozmaicenie krajobrazu. Rzeźba terenu na obszarze gminy została ukształtowana w plejstocenie.
Równina Rychwalska zajmuje północną i środkowo – wschodnią część gminy. Jest to równina dennomorenowa, zalegająca na wysokości od 100 do 110 m npm. Powierzchnię terenu rozcinają pojedyncze cieki wodne. Granicę zachodnią z Kotliną Pyzderską stanowi dolina Strugi, do której równina dennomorenowa opada około 6 metrową krawędzią. Dno kotliny zalega na wysokości 97,0 – 98,0 m npm. W jej dnie występują liczne pagórki wydmowe, sąsiadujące często z równinami akumulacji biogenicznej. Wysokość wydm dochodzi do 10 metrów.
Siedzibą władz gminy jest miejscowość Grodziec położona przy drodze krajowej Turek -Jarocin. Jest to bardzo stara osada. Po raz pierwszy jest wzmiankowana w dokumencie z 1394 roku. W drugiej połowie XVII wieku istniała we wsi Kuźnica - niewielki warsztat hutniczy z dymarką służącą do wytopu żelaza. Produkcja kuźnicy była oparta na miejscowych złożach rudy darmowej. Pokłady rudy występujące w okolicach Grodźca - o grubości od kilku centymetrów do 2 metrów - były jeszcze po II wojnie światowej eksploatowane i wysyłane do hut. Odległość gminy od miasta Konina wynosi około 30 km. Kształt gminy zbliżony jest do owalnego. Największą miejscowością jest wieś Grodziec, która spełnia rolę lokalnego ośrodka handlu i usług. Większe skupiska ludności to wsie : Królików, Biała, Łagiewniki, Lądek, Biskupice.
Istniejące na terenie gminy grodziska świadczą o zaludnieniu tych terenów już we wczesnym średniowieczu. Np. pierwsza wzmianka historyczna o Królikowie pochodzi z 1333 roku.
Obszar gminy Grodziec leży w obrębie jednostki geologicznej zwanej Niecką Szczecińsko – Łódzko - Miechowską, stanowiącej południowo – zachodnie obrzeżenie wału Kujawsko – Pomorskiego. Nieckę tę budują kredowe wapienie i margle oraz utwory ilaste. Są one słabo rozpoznane.
Utwory mioceńskie (trzeciorzędowe) wykształcone są w postaci piasków drobnoziarnistych, piasków pylastych z soczewkami węgli brunatnych. Obszary węglonośne rozpoznane zostały w rejonie Grodźca i Biskupic. Miąższość serii złożowej węgla występującego w okolicach Grodźca wynosi 9,0 m pod nadkładem 51,0 m.
Pliocen reprezentowany jest przez pstre iły. Występują one w północnej i wschodniej części gminy.
Całą powierzchnię gminy pokrywają utwory czwartorzędowe, zarówno plejstoceńskie jak i holoceńskie.
Osady akumulacji lodowcowej, zlodowacenia środkowopolskiego – stadiału Warty reprezentowane są przez gliny zwałowe, miejscami z wkładkami piasków, żwirów i głazów moreny czołowej. Zalegają one na północny – wschód od Grodźca i w rejonie miejscowości Królików – Biała.
W czasie zlodowacenia bałtyckiego następuje akumulacja glin, mułków i piasków jeziornych. Utwory te występują w środkowej i południowej części gminy.
Miedzy Grodźcem a Królikowem występują niewielkie płaty osadów wodnolodowcowych, reprezentowanych przez piaski i piaski ze żwirem.
Osady pochodzenia eolicznego reprezentowane są przez najmłodsze formy badanego obszaru – wydmy. Budują je piaski bardzo drobnoziarniste i często zapylone, warstwowane poziomo i dobrze wysortowane. Występują one na obszarze całej gminy, ze szczególnym nasileniem w części południowej i zachodniej.
Osady organiczne reprezentowane są przez torfy i gytie. Występują one w północnej, środkowo – wschodniej i południowo – zachodniej części gminy.
Torfy reprezentowane są przez torfy turzycowe, olchowe, turzycowo – trzcinowe, turzycowo – mszyste oraz torfy opałowe. Miąższość torfów waha się od 0,5 m do 2,0 m.
W dolinach Czarnej Strugi i Strugi oraz innych drobnych cieków występują utwory holoceńskie, reprezentowane głównie przez piaski rzeczne.
Gleby na terenie gminy należą do słabych, w związku z czym ich przydatność rolnicza nie jest zbyt duża. Podział gleb na poszczególne klasy bonitacyjne przedstawia się następująco:
· Kl III a, IIIb – 8,2 ha,
· Kl. IVa – 117 ha,
· Kl. IVb – 2400 ha,
· Kl. VI, VIz – 3.960 ha
Podział gruntów wg przeznaczenia przedstawia się następująco (ha):
Nazwa wskaźnika |
Wartość |
Jednostka |
Powierzchnia użytków rolnych ogółem | 6 558 | ha |
Powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwach indywidualnych | 6 224 | ha |
Grunty orne ogółem | 4 714 | ha |
Grunty orne w gospodarstwach indywidualnych | 4 464 | ha |
Sady ogółem | 16 | ha |
Sady w gospodarstwach indywidualnych | 16 | ha |
Łąki ogółem | 1 350 | ha |
Łąki w gospodarstwach indywidualnych | 1 283 | ha |
Pastwiska ogółem | 478 | ha |
Pastwiska w gospodarstwach indywidualnych | 461 | ha |
Lasy i grunty leśne ogółem | 4 397 | ha |
Lasy i grunty leśne w gospodarstwach indywidualnych | 507 | ha |
Pozostałe grunty i nieużytki ogółem | 817 | ha |
Pozostałe grunty i nieużytki w gospodarstwach indywidualnych | 260 | ha |
Warunki glebowe na terenie gminy są niezbyt korzystne. Gleby gruntów ornych to przede wszystkim piaski całkowite, piaski naglinowe i gliny.
Gleby wytworzone z piasków położone na wyniesieniach terenowych są to bardzo ubogie. Gleby wytworzone z pisków naglinowych i glin są to gleby o dużej przydatności rolniczej. Gleby murszowo-torfowe to przede wszystkim użytki zielone.
Jak już wspomniano powyżej największy udział mają bardzo ubogie gleby żytnio-łubinowe kompleksów 6 i 7 klasy VI i VIz (3.960 ha). Są to gleby wytworzone z piasków położone na wyniesieniach terenowych – duży ich udział występuje w południowej części gminy.
Gleby wyższej jakości występują w dolinie Czarnej Strugi. Są to gliny i piaski naglinowe bardzo dobrych kompleksów III i IV. Gleby te występują w okolicach między Grodźcem a Janowem od wsi Mokre do Królikowa, w rejonie Łagiewnik, Wielołęki, Białej. Są to tereny położone w centralnej i północnej części gminy. Gleby gliniaste usytuowane są w okolicach Królikowa i Białej. W bezpośredniej dolinie Czarne Strugi oraz na południowy – wschód od Grodźca występują gleby murszowo-torfowe – są to użytki zielone. Niewielki obszar gleb torfowych położony jest również we wsi Nowa Ciświca.
Z badań przeprowadzonych w latach 1993-98 w powiecie konińskim wynika, że 61-80% gleb posiada odczyn H+. Gleby wymagają więc wapnowania. Prawie wszystkie grunty wymagające uregulowania stosunków wodnych zostały zmeliorowane. Stopień zaspokojenia potrzeb melioracji wynosi 89,7%.Duża część gleb to jak już wcześniej wspomniano to gleby bardzo słabe często rolniczo nieprzydatne i nieużytki. Są to gleby położone przede wszystkim w okolicach wsi Borowiec, Konary, Grądy Stare przeznaczone pod zalesienia.
Największe zagrożenie dla użytków rolnych stanowi erozja wietrzna, szczególnie na terenach wyniesionych.
Procesy erozji gleby w trwały sposób obniżają jej jakość, zmniejszają plonowanie. W związku z powyższym następuje konieczność podjęcia działań mających na celu:
1. ograniczenia na obszarach zagrożonych erozją areału gruntów ornych na rzecz trwałych użytków zielonych,
2. zalesiania gruntów silnie podatnych na erozję,
3. zwiększenie powierzchni zadrzewień śródpolnych (różnego typu) dla ograniczenia:
· wielkości spływu powierzchniowego,
· spowolnienia szybkości topnienia śniegu,
· zmniejszenia prędkości wiatru,
· intensyfikacji procesów samooczyszczania wód,
· wzrostu ekoróżnorodności rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
· zwiększenia retencji,
zwiększenie powierzchni lasów (zalesianie jest cały czas kontynuowane) poprzez włączenie do tego procesu gleb o najniższych klasach bonitacyjnych, których uprawa jest ekonomicznie nieuzasadniona (południowa część gminy).